Nie daj się nabrać na wyrejestrowanie z VAT

Dzisiejszym wpis poświęcam na opowiedzenie o tym, jak podatnicy dają się „nabrać” na wyrejestrowanie z VAT, przysparzając tym sobie i swoim kontrahentom niepotrzebnych problemów.

Ostatnio głośno jest o tym, jak to podatnicy są wyrejestrowywani z rejestru podatników VAT czynnych, zaś odbiorcy tych wyrejestrowanych podatników otrzymują informację od organu podatkowego (komunikat po weryfikacji Jednolitych Plików Kontrolnych), że rzekomo nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur VAT wystawionych przez tych wyrejestrowanych dostawców.

Pośrednim powodem powyżej opisanych sytuacji są przepisy ustawy VAT, które z dniem 1 stycznia 2017 r. wprowadziły uregulowania pozwalające organowi podatkowemu wyrejestrować podatnika VAT z rejestru VAT z zawiadomieniem go jak i bez zawiadomienia.

Najczęstsze przypadki wyrejestrowywania podatników VAT to niezłożenie przez nich deklaracji przez 6 miesięcy albo 2 kolejne kwartały, ale także gdy podatnik składał przez 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały deklaracje, w których nie wykazał sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia oraz gdy dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okazują się niezgodne z prawdą.

W każdym z powyższych przypadków, praktyka organów podatkowych jest taka, że dochodzi do wyrejestrowania podatnika VAT z rejestru podatników VAT czynnych. Następnie, podatnik uzyskuje informacje o jego wyrejestrowaniu (często od swojego kontrahenta) i udaje się do właściwego sobie urzędu skarbowego w celu wyjaśnienia sprawy. W dalszej kolejności częstą praktyką urzędów skarbowych jest „wmawianie” podatnikom, że mają ponownie złożyć wniosek o rejestrację na VAT. Niestety nie każdy z podatników zdaje sobie sprawę z konsekwencji takiego działania. Tymczasem skutek wyrejestrowania a następnie złożenia przez podatnika ponownie wniosku o rejestrację powoduje, że w okresie pomiędzy wyrejestrowaniem o ponownym złożeniem wniosku o rejestrację jest przerwa, w której podatnik nie widnieje w rejestrze podatników VAT czynnych.

Konsekwencje takiej sytuacji mogą być „dramatyczne” zarówno dla tego podatnika jak i jego kontrahentów. Otóż jeżeli w tym okresie podatnik faktycznie świadczył usługi albo dostarczał towary i wystawiał faktury VAT swoim kontrahentom, to tym nabywcom – znów zgodnie z praktyką organów podatkowych – może być zakwestionowane prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT z faktur wystawionych przez tego wyrejestrowanego dostawcę. Zaś sam podatnik, ma obowiązek zapłacić podatek VAT z wystawionych przez siebie faktur VAT, a niekoniecznie – znów zgodnie ze stanowiskiem niektórych organów podatkowych – ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od zakupów, które dotyczyły działalności opodatkowanej VAT. Tyle o konsekwencjach.

Ustalmy jednak, czy powyższe „namawianie” podatników na ponowne złożenie wniosku o rejestrację na VAT jest zgodne z przepisami prawa.
W tym miejscu pragnę zaapelować do podatników:

Podatniku, jeżeli faktycznie prowadzisz działalność gospodarczą opodatkowaną VAT, nie wyrażaj zgody na składanie ponownego wniosku o rejestrację na VAT.

W tym celu możesz posłużyć się następującymi przepisami.

Zgodnie z art. 96 ust. 9d ustawy VAT, przepis dotyczący wyrejestrowania podatnika VAT, w sytuacji gdy nie złożył deklaracji VAT 7 albo VAT 7K nie ma zastosowania w przypadku, gdy w wyniku wezwania przez właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego podatnik udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz złoży niezwłocznie brakujące deklaracje.

Zgodnie z art. 96 ust. 9e ustawy VAT, przepis dotyczący wyrejestrowania podatnika VAT nie ma zastosowania w przypadku, gdy niewykazanie sprzedaży lub nabycia towarów lub usług z kwotami podatku do odliczenia wynikało, zgodnie z wyjaśnieniami podatnika, ze specyfiki prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 96 ust. 9h ustawy VAT, naczelnik urzędu skarbowego przywraca zarejestrowanie podatnika, o którym mowa w ust. 9 i ust. 9a pkt 2, jako podatnika VAT czynnego bez konieczności składania zgłoszenia rejestracyjnego, jeżeli podatnik udowodni, że prowadzi opodatkowaną działalność gospodarczą oraz, w przypadku niezłożenia deklaracji pomimo takiego obowiązku, niezwłocznie złoży brakujące deklaracje.

Powyższe wskazuje zatem jednoznacznie, że brak jest podstaw do składania przez podatnika ponownego wniosku o rejestrację na VAT. Dlaczego organy podatkowe wprowadzają w błąd podatników? Nie wiem. Przecież to problem dla wszystkich, nie tylko tego podatnika, ale również jego kontrahenta i urzędników, którzy będą zmuszani do wszczynania postępowań wyjaśniających, w celu ustalenia czy kontrahent wyrejestrowanego podmiotu ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. A wystarczy przecież przeczytanie przepisów, które w tym względzie są akurat jasne.

Abstrahując już od faktu, iż brak podstaw do ponownego składania wniosku o rejestrację na VAT wynika wprost z obowiązujących przepisów ustawy VAT, to zwrócę też uwagę na inną istotną kwestię, o której organy podatkowe chyba zapominają. Bycie podatnikiem VAT czynnym nie jest uzależnione od tego, czy ktoś jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny czy też nie jest. Na status podatnika VAT czynnego nie ma wpływu także to, czy podatnik składa deklaracje VAT. Jeżeli dany podmiot wykonuje samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ustawy VAT, działa w charakterze podatnika VAT dokumentując świadczenie usług czy dostawę towarów fakturą VAT, to jest podatnikiem VAT czynnym, a podmiot, który otrzymał fakturę VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT! (np. wyrok NSA z 20 kwietnia 2011 r., sygn. I FSK 268/11; wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 22 grudnia 2010 r., sygn. C-438/09). I jeżeli nawet dojdzie do jego wyrejestrowania z VAT, to ponowna rejestracja musi zostać dokonana z datą, gdy doszło do wyrejestrowania. W przeciwnym bowiem razie sam rejestr podatników VAT będzie rejestrem nierzetelnym!

Podsumowując, podatniku nie daj się nabrać na ponowne składanie wniosku o rejestrację na VAT, gdyż zaszkodzisz nie tylko sobie, ale także Twojemu kontrahentowi, a po części również rzetelności rejestru VAT. Z kolei organy podatkowe, jeżeli już wyrejestrowały podmiot z rejestru podatników VAT czynnych, to mają obowiązek ustalić czy podmiot ten działa w charakterze podatnika VAT i wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu. Jeżeli tak jest, to konieczne jest przywrócenie rejestracji takiego podatnika z datą jego wyrejestrowania.